به نظر میرسد حوزهای وجود نداشته باشد که ایلان ماسک قبلا آن را امتحان نکرده باشد. به نظر میرسد ایلان ماسک مدیرعامل شرکت خودروسازی تسلا و اسپیس ایکس، بنیانگذار شرکتهای بورینگ، نورالینک و اوپن ایآی (OpenAI) در همهی حوزهها حضور دارد.
او که قصد دارد شرایط سکونت در مریخ را فراهم کند و فکر میکند روزی هوش مصنوعی، انسانها را تحت تسلط خود در میآورد میگوید که تا زمانی که برای زندگی به مریخ نرویم احساس رضایت نخواهد کرد. اما فراتر از هیاهوهای تبلیغاتی، ارزش خالص عظیم داراییهایش و حضورش در توییتر، هشت صنعت و فناوری که وی را به ثروتمندترین فرد جهان تبدیل کردهاند، بررسی خواهیم کرد.
ایلان ماسک در مقیاسی بزرگ و کیهانی فکر و عمل میکند. فراتر از آنچه از کارآفرینان انتظار داریم و نام او با آینده گره خورده است. فرقی نمیکند روی خودروهای برقی کار کند (تسلا) و یا به فکر فرستادن موشک به فضا باشد (اسپیس ایکس). شهرت زیاد او نظرها را به سمتش جلب خواهد کرد. خیلیها او را با توماس ادیسون مخترع بزرگ قرن گذشته که دستاوردهای زیادی را برای بشریت به همراه داشت مقایسه میکنند. پروژههای اصلی او تقریبا هر صنعت بزرگ و معضل جهانی را در بر میگیرد. در اینجا نگاهی میاندازیم به شرکتهای او و تاثیراتی که بر روی صنایع داشته یا نداشتهاند.
۱. صنعت خودروسازی
شرکت تسلا در سال ۲۰۲۰ پیشرفت عظیمی کرد. به طور کلی این شرکت در دوران همهگیری پیشرفت داشته است. شرکتی که در گذشته از رسیدن به اهداف خود بازمانده بود اکنون در طول همهگیری در حالی که اکثر کارخانهها بسته بودند، سودآوری دارد و به سرعت در حال رشد است و قصد دارد تا دو کارخانه دیگر در تگزاس و آلمان افتتاح کند. ارزش سهام این شرکت چهار برابر شده تا به با ارزشترین شرکت خودروساز تبدیل شود. به طور کل ارزش سهام این شرکت طی دو و نیم سال رشدی ۷۰۰ درصدی داشته است.
هدف این شرکت که پروژه دوم ماسک بوده و در سال ۲۰۰۳ افتتاح شده تولید خودروهای خودران است و آیندهای را متصور میشود که مردم سفرهای خود را با این خودروها انجام میدهند. اگرچه مشکلات تولید شرکت مستقر در کالیفرنیا را تحت تاثیر قرار داده است و باعث تاخیر در ارسال و نگرانیهایی در مورد سهامدارن این شرکت شده است، هیاهوی تبلیغاتی در مورد این شرکت آن را به هدفی جذاب برای سهامداران کوتاه مدت تبدیل کرده، اما این افراد که سهام خود را فروختهاند ضرری ۲۰ میلیارد دلاری کردند، زیرا سهام تسلا رشدی بسیار زیاد داشته است.
امروزه، بر طبق آمار وزارت کار آمریکاییها سالانه حدود ۲۱۰۰ دلار فقط برای بنزین و “هزینههای روغن موتور” پرداخت میکنند. شرکتهای حمل بار برای تأمین سوخت نیز سالانه ۲۰۰ هزار دلار پرداخت میکنند.
اگرچه وسایل نقلیه برقی مانند تسلا هنوز به شبکهای برای تأمین انرژی متکی هستند، اما میتوانند به کاهش این بار اقتصادی کمک کنند.
خودروهای این شرکت دارای حسگرهای اولتراسونیک و دوربین هستند و قابلیت پارک خودکار نیز دارند، اما هنوز نمیتوان از این خودروها جهت رانندگی بدون حضور راننده استفاده کرد.
۲. فناوری هوافضا
ماسک میگوید اگر انسانها فقط یک سیاره برای زندگی داشته باشند، انقراض آنها حتمی است و هرچه بیشتر اطراف زمین را کاوش کنیم گونهمان را در برابر خطراتی، چون پایان یافتن منابع زمین و هوشهای مصنوعی فرابشری محافظت کردهایم.
ایلان ماسک در سال ۲۰۰۲ شرکت اسپیسایکس را برای یافتن سیاراتی دیگر برای سکونت افتتاح کرد. در تابستان امسال شرکت اسپیس ایکس به عنوان اولین شرکت تجاری دو فضانورد ناسا (nasa) را به فضا فرستاد. این ماموریت اولین پرتاب فضاپیما به همراه سرنشین از خاک آمریکا از سال ۲۰۱۱ تاکنون بود.
هزینه ارسال فضاپیما به فضا به دلایلی، چون سیستم پیچیده بالاست و ایده ماسک برای حل این مشکل ساخت موشکهایی است که بتوان چندین بار از آنها استفاده کرد.
موشک فالکون اسپیس ایکس تاکنون توانسته به کاهش پنج برابری در هزینهها دست یابد. در سال ۲۰۲۰ این شرکت ارسال صدمین موشک خود به فضا را جشن گرفت. همچنین این شرکت توانسته بود از یک موشک چندبار مصرف شش بار استفاده کند. در طولانی مدت ماسک قصد دارد به وسیله شرکت اسپیس ایکس تا سال ۲۰۵۰ یک میلیون نفر را به مریخ بفرستد. اما چرا مریخ؟
مریخ گرچه میزبان فوقالعادهای نیست، اما یکی از بهترین گزینههای نزدیک به زمین است. روزهای مریخ کمی طولانیتر است، شرایط دمایی بد نیست و وسعت سطح خشکی برابری با زمین دارد. در زیر سطح آب نیز منابع فراوانی وجود دارد که میتواند به حفظ زندگی انسان کمک کند.
برای رسیدن به این هدف این شرکت باید به مواردی، چون استفاده مجدد از موشکها (اسپیس ایکس به این فناوری دست یافته)، سوختگیری مجدد در مدار، توانایی تولید نیروی پیشرانه در مریخ، توانایی تولید نوع مناسب پیشرانه در مریخ دست یابد.
هدف بعدی ایلان ماسک فرستادن یوساکو مائزاوا یک میلیاردر ژاپنی و همراهانش در مداری نزدیک به ما است. این سفر که ابتدا قرار بود در سال ۲۰۱۹ انجام شود برای توسعه بیشتر فضاپیمای استارشیپ به تعویق افتاد و قرار است در سال ۲۰۲۳ انجام شود.
۳. مخابرات
هدف پروژه استارلینک که زیرنظر شرکت اسپیس ایکس انجام میشود، رساندن اینترنت پرسرعت به همهی مردم نیست بلکه رساندن اینترنت به نقاطی است که پیش از این ممکن نبوده است. ایده رساندن اینترنت به زمین توسط ماهوارهها ایدهی جدیدی نیست. در اوایل دهه ۹۰ شرکت Teledesic برای انجام چنین کاری افتتاح شد. این شرکت و شرکتهای مشابه هنگامی که پس از ارسال ماهوارههای زیاد همچنان با مشکل اتصال ضعیف مواجه شدند ورشکست شدند.
اما پروژه استارلینک تفاوتهای چشم گیری نسبت به دیگران دارد. از جمله هزینهی کمتر ارسال ماهوارهها، سرعت بیشتر که در ماهوارههای قبلی ۲۵ مگابایت بر ثانیه بوده و در ماهوارههای این شرکت یک گیگابایت برثانیه است و تاخیر یعنی مدت زمانی که طول میکشد تا بستهی اطلاعاتی از زمین به ماهوارهها برسد. این عدد در موارد قبلی بیشتر از ۶۰۰ میلی ثانیه بود در حالی که در ماهوارههای این شرکت به ۲۰ میلی ثانیه کاهش یافته است.
این شرکت هزینههای ارسال موشک را از ۱۶۵ میلیون دلار به ۶۲ میلیون کاهش داده و پس از توسعه موشکهای چندبار مصرف این رقم میتواند به ۳۰ میلیون دلار نیز برسد.
۴. انرژی
از بین بردن وابستگی به سوختهای فسیلی و به جای آن استفاده از نیروی خورشیدی برای دههها از اهداف و اولویتهای ایلان ماسک بوده است. ایلان ماسک در ابتدا ایدهی ایجاد شرکت solarcity را به پسرعموهایش داد. گرچه این شرکت اولین تلاش او برای استفاده از نیروهای تجدیدپذیر بود. اگرچه این ایده تا حدودی با شکست مواجه شد، اما برای فهم مسیری که ماسک و تسلا برای رسیدن به نیروهای تجدیدپذیر طی کردند حائز اهمیت است. این شرکت رشد کرد و تبدیل به بزرگترین منبع تولید انرژی خورشیدی در جهان شد. اما پس از آن به مشکلاتی مالی برخورد و شرکت تسلا آن را به قیمت ۲.۶ میلیارد دلار خرید.
رسیدن به نیروی خورشیدی از آن جهت مهم است، زیرا سوختهای فسیلی ما رو به اتمام هستند و باید به سرعت برای آنها جایگزینی پیدا کنیم.
این شرکت به عنوان آخرین چالش خود استفاده از نیروی خورشیدی را تبدیل به موضوعی در دسترس کرد و با تمرکز بیشتر بر روی مسائل اقتصادی هزینهی ۳۰ هزار تا ۵۰ هزار دلاری نصب این پنلها را در ابتدا رایگان قرار داد تا افراد بتوانند در مدتی طولانی هزینهها را پرداخت کنند. این کار باعث افزایش ۷۲ درصدی استفاده از این فناوری در سال ۲۰۱۴ شد. اما از آنجا که افراد زیادی به دلیل عدم توانایی در بازپرداخت قرارداد خود را کنسل کردند این شرکت با شکست مواجه شد. پس از آن تسلا این شرکت را خرید و آن را “سقف خورشیدی” نامگذاری کرد.
در جلسه انجمن فرمانداران ملی سال ۲۰۱۷ در رود آیلند، ایلان ماسک اعلام کرد که با فناوری خورشیدی SolarCity و فناوری باتری از تسلا یک زمین ۱۰۰ مایل مربعی برای تامین انرژی کافی برای کل ایالات متحده کافی است. اما این ادعا هنوز به انجام نرسیده است.
نتایج اخیر نشان دهندهی موفقیتهایی در این زمینه است و آماندا توبلر از اولین کسانی است که از این فناوری استفاده کرده اگرچه این فناوری بسیار امیدوارکننده است، اما شرکت تسلا هنوز نتوانسته این صفحهها را برای تعداد زیادی تولید کند. در اکتبر سال ۲۰۱۹ تسلا از نوع جدیدی از صفحات خورشیدی خبر داد که نصب آسانتر و قیمت کمتری دارند.
۵. حمل و نقل
ممکن است آخرین ایده ماسک بلندپروازانهترین ایده او باشد. این سیستم حمل و نقل که در سال ۲۰۱۳ معرفی شد و هنوز در مراحل طراحی قرار دارد، به مسافران اجازه میدهد تا در طول ۳۵ دقیقه یا کمتر سریعتر از پروازهای تجاری بین لس آنجلس و سانفرانسیسکو سفر کنند.
سیستم ریلی در یک لوله با فشار هوای بسیار کم کار میکند، که از نظر تئوری باعث کاهش اصطکاک میشود و سرعتهای بالایی تا ۸۰۰ مایل در ساعت را با مصرف برق کمتر امکانپذیر میکند. گرچه تحقق کامل این ایده هنوز با واقعیت فاصله دارد، اما این شرکت قرار است سال آینده دست به ساخت یک حلقهی پنج مایلی در اطراف Quay Valley، کالیفرنیا بزند.
۶. زیر ساخت و ساخت تونل
یک روز، هنگامی که ماسک در خارج از لس آنجلس در ترافیک مانده بود، با ارسال توئیتی شکایتی را مطرح کرد که انگیزه شرکتی شد که به طور جدی به حل این مشکل میپردازد.
در نتیجه شرکت بورینگ (boring) ایجاد شد. هدف این شرکت ساخت تونلهای حمل و نقل ایمن با سرعت زیاد و هزینهی کم است. این شرکت قصد ساخت تونلهایی به اندازه ۱۴ فوت (نصف اندازهی تونلهای فعلی) دارد که باعث صرفه جویی میلیونها دلار میشود.
بیشتر فضای تونلهای فعلی برای تخلیه دود ماشینهاست، اما این تونلها که بسیار کم قطرتر به نظر میرسند، زیرا در ابتدا برای اسکیتهای برقی طراحی شده بودند، اما ماسک اعلام کرده که ایده اسکیتها را کنار گذاشته و قصد دارد از این تونلها برای وسایل نقلیه استفاده کند.
۷. هوش مصنوعی
اپنای آی (OpenAI) در ژوئیه سال ۲۰۲۰ با انتشار GPT-۳، قدرتمندترین مدل زبانی تا به امروز، خبرساز شد. این مدل که گاها به عنوان یک برنامهی هوشمند تکمیل خودکار نام برده میشود قابلیتهایی فراتر از آن دارد. به عنوان مثال میتواند داستانهای کوتاه، کتابچههای راهنما، تصویر و کدهای رایانهای را تولید کند.
ایلان ماسک مدتهاست که در مورد خطرات هوش مصنوعی با صراحت صحبت میکند و ۱۰ میلیون دلار نیز به موسسه آینده زندگی برای اجرای یک برنامه جهانی تحقیق در مورد هوش مصنوعی اهدا کرده است. او شرکت OpenAI را با هدف تقویت تحقیقات هوش مصنوعی تاسیس کرد. با این حال، ماسک در سال ۲۰۱۸ از عضویت هیئت مدیره شرکت کنارهگیری کرد و گفت که او دیگر با این شرکت در ارتباط نیست، و دلیل آن را نیاز به تمرکز بر سایر مشاغل و تعارضات احتمالی منافع خود با اهداف هوش مصنوعی تسلا عنوان کرد.
۸. مراقبتهای سلامت
بیشتر تلاشهای ماسک در مقیاسهایی بزرگ است. مانند ارسال سفینههای فضایی به مریخ، تونلهایی از واشنگتن به نیویورک، کارخانههای تولید خودرو الکتریکی در سراسر کره زمین. با این وجود شرکت نورالینک (Neuralink) بر مقیاسی میکروسکوپی تمرکز دارد.
نورالینک که در سال ۲۰۱۶ راه اندازی شد، پروژه ماسک برای ساخت یک “رابط مغز و رایانه” (BCI) است که مغز انسان را مستقیماً به رایانه متصل میکند. ساختن خودروهای برقی و زندگی در مریخ برای ماسک به اندازه کافی بلندپروازانه نبوده و این کارآفرین میلیاردر اکنون قصد دارد رایانهها و مغز انسان را ادغام کند تا بتواند انسانها را همگام با ماشینها کند.
ماسک BCI را راهی برای پر کردن شکاف بین انسان و رایانه میداند. BCI ایمپلنتهای مغزی هستند، معمولاً یک تراشه از الکترودهای چند میلی متر مربعی که با جراحی مستقیم در مغز کاشته میشود.
الکترودها فعالیت الکتریکی سلولهای مغز و نورونها را به رایانه منتقل میکنند. در حالی که فعالیت مغز در حال ضبط است، شرکت کننده وظیفهای مانند حرکت یک اهرمک را برای هدایت مکاننما روی صفحه انجام میدهد.
سپس دانشمندان میتوانند از الگوریتمهایی برای ارتباط فعالیت مغز با حرکت استفاده کرده و به رایانه آموزش دهند که وقتی نورونهای خاصی فعال میشوند، مکان نما باید به سمت چپ حرکت کند. سپس میتوانید اهرمک را خاموش کرده و مکان نما را صرفاً از طریق فعالیت مغزی حرکت دهید.
هنگامی که یک انسان به BCI متصل شد، مرحله یادگیری شروع میشود. فرد یاد میگیرد که چگونه بازوی رباتیک را کنترل کند و الگوریتمها میآموزند که کدام نورونها سیگنال هستند و کدام یک نویز هستند و در پردازش اطلاعات پیشرفت میکنند. این دو به صورت همزیستی تنظیم میشوند تا جایی که فرد با “بازوی” جدید خود ارتباط برقرار کند.
با این حال، دههها تحقیق در این زمینه توسط محققان آزمایشگاهی پیشرفت خیره کنندهای را نشان داده است. این فناوری به افراد فلج اجازه میدهد بدون جراحی دوباره راه بروند، به افراد امکان میدهد پروتزهای رباتیک را با ذهن کنترل کنند و با دستکاری سیگنالهای عصبی افسردگی را درمان میکنند.